Zaburzenia integracji sensorycznej u dzieci

Jeśli dziecko jest niezdarne, ma problemy z koordynacją ruchową, źle się zachowuje, ma problemy z koncentracją czy zasypianiem. Warto zastanowić się czy nie ma ono zaburzeń integracji sensorycznej. Jak można mu pomóc?

Integracja sensoryczna jest to proces, dzięki któremu mózg otrzymuje informację ze wszystkich zmysłów, następnie ma miejsce segregacja, rozpoznanie, interpretacja, a na końcu integracja otrzymanych wrażeń, w wyniku czego jesteśmy w stanie adekwatnie zareagować na dane bodźce. Cały proces odbywa się w ośrodkowym układzie nerwowym. Zaczyna się on wykształcać już w trakcie życia płodowego i buduje się do około 7 roku życia. Zaburzenia integracji sensorycznej mogą być konsekwencją uszkodzenia narządów zmysłu oraz, gdy układ nerwowy niewłaściwie organizuje bodźce zmysłowe takie jak wrażenia słuchowe, wzrokowe, węchowe, smakowe, czuciowe, proprioceptywne (czucie głębokie, orientacja ułożenia części własnego ciała), z systemu przedsionkowego (odpowiada za odbiór wrażeń płynących z każdego rodzaju ruchu ciała w szczególności ruchów głowy, przetwarzanie słuchowo-językowe).

Objawy zaburzeń integracji sensorycznej

Im szybciej zareagujemy na niepokojące symptomy tym większa szansa na udzielenie odpowiedniej pomocy dziecku. Zaburzenia integracji sensorycznej u dzieci mogą przejawiać się nadmierną albo zbyt małą wrażliwością na bodźce sensoryczne. W przypadku, gdy dziecko cechuje się nadmierną wrażliwością sensoryczną można u niego zauważyć:

• niepokój, lęk lub agresję, jeśli jest niespodziewanie dotykane
• unika sytuacji, w których stoi bardzo blisko innych osób np. w szeregu lub w parze, nie lubi tłoku
• unika dotykania określonych faktur materiałów np. koce, dywany, pluszowe zabawki
• unika zabaw w piasku, wodzie, plastelinie, masie solnej, niechętnie maluje palcami
• ma wybiórczą dietę, jest wybredne przy jedzeniu, preferuje pokarmy o łagodnym smaku i gładkiej konsystencji, podczas jedzenia niektórych pokarmów miewa odruch wymiotny

Natomiast w przypadku zbyt małej wrażliwości występują takie zachowania jak:

• może nie zauważać lekkiego dotyku
• zazwyczaj nie reaguje albo reaguje w niewielkim stopniu na ból np. siniaki, uderzenia, zadrapania
• chodząc boso nie dostrzega nieprzyjemnego podłoża np. ostrego, kłującego lub gorącego
• lubi lub mocno przyprawione często ostre, pikantne jedzenie
• zdarza się, że nie zauważa, iż coś upuściło
• może krzywdzić inne dzieci lub zwierzęta podczas zabawy sprawiając im swoim dotykiem ból. Może to wynikać z braku zrozumienia, że inni odczuwają intensywność dotyku jako bolesną

Zaburzenia integracji sensorycznej objawiają się również niewłaściwym poziomem uwagi, czyli dziecko może mieć problemy ze skupieniem się na jednej rzeczy, łatwo się rozprasza. Kolejnym z niepokojących sygnałów może być obniżony poziom koordynacji ruchowej, czyli dziecko często się potyka, problemy z rzucaniem i łapaniem przedmiotów np. piłki, kłopoty z rysowaniem, ubieraniem się. Następnym objawem zaburzonej integracji sensorycznej jest opóźniony rozwój mowy, nieprawidłowy poziom aktywności ruchowej – dziecko jest w ciągłym ruchu lub niechętnie podejmuje jakikolwiek wysiłek i szybko się męczy. Trudności w zachowaniu są także zaliczane do objawów. Gdy dziecko ma problem z przystosowaniem się do nowej sytuacji, reaguje agresywnie lub wycofuje się może to świadczyć o nieprawidłowościach z integracją sensoryczną. Warto zwracać uwagę na rozwój ruchowy dziecka, reakcje na bodźce otaczające dziecko (np. zabawki, faktury ubrań, jedzenie, muzyka), aktywność, uwagę, rozwój mowy – dzięki zwracaniu szczególnej uwagi na te aspekty łatwiej będzie wychwycić ewentualne nieprawidłowości w funkcjonowaniu dziecka.

Terapia

Terapia jest kierowana głównie do dzieci w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym. Głównym jej zadaniem jest dostarczenie kontrolowanej ilości bodźców sensorycznych poprzez odpowiednią stymulacje za pomocą zabaw dopasowanych do dziecka i jego potrzeb. Dzięki temu poprawia się integracja bodźców dostarczanych przez zmysły i wzmacniane są procesy nerwowe, które są podstawą uczenia się kolejnych umiejętności np. pisania. Należy pamiętać, że jednak praca nad integracją sensoryczną nie kończy się jedynie w trakcie zajęć, ponieważ równie ważna jest odpowiednia stymulacja także w życiu codziennym. Z tego względu rodzice także powinni być zaangażowani w pracę nad eliminacją zaburzeń i ćwiczyli także ze swoją pociechą w domu.

Jeśli niepokojące objawy zostaną zignorowane mogą pojawić się problemy w funkcjonowaniu dziecka, takie jak:

• wzmożona lub obniżona wrażliwość na bodźce płynące z otoczenia i związane z tym problemy w organizacji przestrzeni
• niewłaściwy poziom uwagi
• problemy w zakresie relacji społecznych
• obniżony poziom aktywności i koordynacji ruchowej
• opóźniony rozwój mowy
• trudności w uczeniu się
• problemy w zachowaniu

W momencie zauważenia niepokojących sygnałów warto zwrócić się o opinie specjalisty, który stwierdzi, czy dziecku jest potrzebna pomoc, a jeśli tak to w jaki sposób można poprawić jego funkcjonowanie.

Artykuł powstał we współpracy z psychologami dziecięcymi z poradni Empatio

• Jeżeli spodobał Ci się ten artykuł – udostępnij go dalej!
• Na fan page’u na facebooku dzieje się dużo więcej i z dużą dawką humoru. Wpadnij do nas!
• Chcesz porozmawiać z innymi rodzicami? Zapraszamy do zamkniętej grupy na facebooku!
• Jeśli chcesz podzielić się swoją historią, opinią, doświadczeniem na łamach portalu, napisz do nas: kontakt@multirodzice.pl
• Będzie nam miło, jeśli dasz znać znajomym o multiRodzicach. Sharing is caring!