Metoda Montessori – zalety w kontekście rozwoju dziecka

Według Marii Montessori – lekarki i twórczyni rewolucyjnej pedagogiki nazwanej od jej nazwiska – umysł dziecka znacząco różni się od umysłu dorosłego. Charakterystyczny sposób uczenia się dzieci Montessori określiła mianem „chłonnego umysłu” (niem. Absorbierender Geist) – funkcji nieświadomej, która definiuje sposób przyjmowania i opracowywania wrażeń pochodzących ze świata zewnętrznego. Zrozumienie tej kwestii spowodowało, że zmieniło się postrzeganie zarówno roli opiekunów/nauczycieli, jak i form nauczania. Jak metody wychowawcze stosowane w pedagogice Montessori wpływają na rozwój dziecka?

W jaki sposób dziecko się uczy?

Według Montessori dziecko w początkowej fazie życia przyjmuje świat w sposób bezgraniczny i bezkrytyczny, ponieważ nie jest w stanie samodzielnie odróżnić pojęcia dobra i zła czy zdecydować o tym, co dostaje się do jego umysłu. Relacja świat-dziecko przypomina działanie gąbki lub aparatu fotograficznego – dziecko obserwuje otoczenie i dopasowuje się do niego, a jego pamięć i inteligencja rozwijają się bez udziału woli czy świadomości. Jednocześnie pod wpływem wrażeń zewnętrznych dziecięcy umysł kształtuje sam siebie, ma więc charakter twórczy. Niemowlę najintensywniej rozwija w ten sposób w wieku 0-3 lata. Potem (do 6. roku życia) maluch zaczyna już uczyć się również świadomie i aktywnie.

Jakie znaczenie ma ta wiedza dla opiekunów? Metoda Montessori zakłada, że małego człowieka od samych narodzin należy traktować z godnością, jako odrębną istotę ludzką. Rodzice powinni mieć świadomość, że ich stosunek do swojego dziecka kształtuje wzorce jego przyszłych relacji międzyludzkich. Poza tym ich zadaniem jest staranne przygotowanie otoczenia – tak, aby tworzyło świat estetyczny, dostosowany do potrzeb i możliwości malucha oraz zachęcający do aktywności i eksploracji. Jeśli opiekunowie szanują i uwzględniają to, na jakim etapie rozwoju znajduje się ich dziecko, mogą go z sukcesem wspierać w „budowaniu siebie” i pomagać w kryzysach.

Etapy rozwoju dziecka według Montessori

Maria Montessori podzieliła stadia rozwoju dziecka na cztery sześcioletnie okresy, z których każdy charakteryzuje się innymi potrzebami i wrażliwością. Dostosowanie się opiekunów do warunków i możliwości dziecka na poszczególnych etapach skutkuje niesamowitymi efektami.

• Pierwsze stadium dzieciństwa (0-6 lat) – niemowlę zaczyna tworzyć swoją indywidualność, intensywnie rośnie i rozwija się oraz przechodzi od nieświadomego do świadomego kreowania siebie. Na koniec tego etapu dziecko osiąga niezależność fizyczną, którą zdobywa m.in. poprzez zabawę (tu pomóc może bujak Montessori).
• Drugie stadium dzieciństwa, czyli wiek rozumu (6-12 lat) – następuje równomierny wzrost organizmu, pojawia się głód wiedzy i dążenie do niezależności umysłowej, ale też wyrażanie oporu i sprzeciwu. Osiągnięciem staje się stabilność fizyczna i psychiczna, a także wzrost świadomości i inteligencji.
• Powtórne narodziny dla społeczeństwa (12-18 lat) – to burzliwy okres dojrzewania i intensywnych przeobrażeń. U dziecka, a właściwie nastolatka, pojawiają się wątpliwości, drażliwość, niezdecydowanie i osłabienie możliwości intelektualnych.
• Stadium młodzieńcze (18-24 lata) – młody człowiek staje się gotowy do funkcjonowania w społeczeństwie, osiąga równowagę wewnętrzną, niezależność moralną i poczucie własnej wartości.

Jakie są zalety metody Montessori w kontekście rozwoju dziecka?

Absolwenci placówek realizujących wytyczne Montessori są oceniani przez nauczycieli jako osoby świetnie przystosowane do funkcjonowania w kulturze i otoczeniu, kreatywne, niezależne i ciekawe świata. Metoda Montessori sprawdza się jako sposób edukacji zdrowych dzieci, jednak założenia pedagogiki montessoriańskiej wykorzystuje się również jako metoda terapeutyczna dla dzieci o zaburzonym rozwoju. Jeśli chcesz ją wprowadzić w swój system wychowawczy — koniecznie zobacz, w jaki sposób pomóc Ci mogą elementy dostępne w ofercie kidshelper.pl.