Dziecięce wady postawy: płaskostopie

Kontynuując i zarazem kończąc cykl Dziecięce wady postawy: charakterystyka i ćwiczenia, oraz pozostając w temacie schorzeń kończyn dolnych, przechodzimy do płaskostopia – najczęstszej deformacji stóp, która szacunkowo dotyka prawie połowę ludności. Stopa zdrowa, ukształtowana prawidłowo, nie łączy się całą płaszczyzną z podłożem, a jej kości układają się w charakterystyczny łuk. Płaskostopie, jak sama nazwa wskazuje, powoduje zaniknięcie łuku i spłaszczenie stopy, czego konsekwencją jest jej nienaturalne ustawienie. Taka wada może wystąpić w każdym wieku, a u dzieci do ok. 4 roku życia może być czymś zupełnie normalnym, gdyż tkanki miękkie dziecka nie są jeszcze odpowiednio ukształtowane. Po tym czasie należy zwrócić szczególną uwagę na stopy dziecka, gdyż ewentualny problem może zwiastować tzw. płaskostopie wczesnodziecięce, które może być spowodowane nadwagą, lub nadmiernym obciążeniem (duży wysiłek fizyczny).

Mówiąc o nieprawidłowościach w budowie stóp, oprócz powyższego schorzenia, wyróżniamy jeszcze stopy koślawe – wadę, która charakteryzuje się skręceniem pięty na zewnątrz, a także stopy szpotawe – analogicznie stopa skręcona do wewnątrz, sztywno naprężona.  Szczególnie uciekanie stopy do środka jest najczęstszym skutkiem płaskostopia.

Charakterystyczne cechy wady płaskostopie: 

• obniżenie fizjologicznych łuków wysklepiających stopę,
• często towarzyszące nieprawidłowe ustawienie kości piętowej.

Przyczyny powstawania wady:

• wrodzona wiotkość tkanek miękkich,
• szybki przyrost masy ciała (nadwaga / otyłość),
• uszkodzenie więzadeł,
• źle dobrane obuwie (u kobiet negatywny wpływ na stopę mają wysokie obcasy),
• zbyt duże obciążenia stopy.

Skutki wady płaskostopie:

• bolesność i obrzęk w obrębie stawów skokowych i kolanowych,
• możliwość pojawienia się bolesnych odcisków po spodniej stronie stopy,
• zniekształcenia w obrębie palców stopy,
• przeciążenia i bolesność więzadeł.

Profilaktyka i leczenie płaskostopia:

• w początkowej fazie życia istotną rzeczą jest ubieranie niemowląt w luźne śpioszki, skarpetki i buciki, co zapewni swobodę poruszania i umożliwi prawidłowy rozwój tkanek miękkich,
• wskazana jest stymulacja stóp niemowlęcia poprzez delikatny masaż (łaskotanie) podeszwowej części, co powinno skutkować rozwojem więzadeł i mięśni w obrębie całej stopy,
• arcyważnym aspektem jest dieta malucha, która nie powinna powodować szybkiego wzrostu masy ciała (unikanie przekarmienia),
• dobrze dobrane buciki (najlepiej nowe – nieukształtowane przez inną stópkę) to istoty czynnik prawidłowego rozwoju stopy niemowlaka,
• korygowanie wady oparte jest na ćwiczeniach gimnastycznych, głównie marsz (na różnych częściach stopy), po przedmiotach o różnej teksturze i strukturze (np. woreczki gimnastyczne, ławeczka gimnastyczna, różnego rodzaju przybory z wypustkami, sznur), co angażuje stopę do prawidłowego rozwoju. Ponadto można zastosować ćwiczenia z użyciem palców u stóp, które polegają na przenoszeniu małych i lekkich przedmiotów z miejsca na miejsce,
• leczeniem płaskostopia zajmuje się ortopeda, który w szczególnych okolicznościach może zadecydować o wprowadzeniu specjalnych wkładek ortopedycznych, zakupie butów ortopedycznych, lub o ewentualnym leczeniu operacyjnym.

UWAGA! Jeśli masz wątpliwości, czy Twoje dziecko ma wadę postawy, skonsultuj się z lekarzem ortopedą, bądź fizjoterapeutą. Nie diagnozuj przez internet, bądź czujnym rodzicem, obserwuj, pytaj, poddawaj wątpliwości – to zdrowie Twojego malucha jest priorytetem.